Nazywam się Sławomir Dziadzio. Urodziłem się w
Gorlicach, a od ponad 25 lat mieszkam w Krakowie i tu założyłem rodzinę.
Od lat 80 tych moje hobby to kolekcjonerstwo – najpierw była to
filatelistyka, która w późniejszym okresie przerodziła się w
kolekcjonowanie starych pocztówek ( widokówek ). Kolekcjonuję stare
widokówki z Kresów, szczególnie z Lwowa i okolic (Tarnopol, Stansławów,
Stryj, Sambor, Borysław, Drohobycz, Zaleszczyki, Schodnica, Halicz,
Kołomyja, Truskawiec i inne mniejsze kresowe miejscowości ).Pracując
przez pewien czas jako przewodnik turystyczny i jeżdżąc z wycieczkami za
granicę zawsze wielką sympatią darzyłem stare
polskie miasta kresowe . Zbieram też stare widokówki litograficzne i
secesyjne z Krakowa do 1914 roku ,widokówki z schroniskami turystycznymi
oraz przede wszystkim widokówki z moich rodzinnych stron czyli z
miejscowości Gorlice, Biecz, Grybów, Ciężkowice, Wysowa, Szymbark,
Zagórzany ,Stróże i całego Beskidu Niskiego oraz wszystko co dotyczy
powiatu gorlickiego .Czuję duży sentyment do tych stron ponieważ
urodziłem się na tym terenie i tam mieszka jeszcze moja rodzina. Strona
„www.widokowki.gorlice.pl” którą Państwo będziecie oglądali prezentuje
mój zbiór starych widokówek regionu gorlickiego które kolekcjonuję i
którymi postanowiłem podzielić się z innymi osobami o podobnych
zainteresowaniach. Te stare widokówki prezentują wspaniałe widoki z
moich rodzinnych stron, których niejednokrotnie już nie ma, albo
wyglądają zupełnie inaczej , czasami uchwycone są chwile w życiu ludzi
często pełne spokoju a często nasycone dramaturgią . Polska nazwa
pocztówka (którą tu wcześniej wymieniłem) jest stosunkowo młoda, bo
została dopiero wymyślona w 1900 roku przez noblistę Henryka
Sienkiewicza w okresie złotego wieku pocztówki. Wcześniej od 1869 roku
od wynalezienia przez Emanuela Hermana z Wiednia była w użyciu nazwa
Karta Korespondencyjna. Karta korespondencyjna dla terenów Galicji
została wydana już w 1871 roku i była podobna do dzisiejszej karty
pocztowej i też miała nadrukowany znaczek tyle że 2 krajcary i była w 3
językach. Pierwsze ilustrowane (z widokami) galicyjskie znane Karty
Korespondencyjne pochodzą z ok. 1890/1892 roku z Krakowa i Lwowa (w
swoich zbiorach posiadam z 1894 z Lwowa). Najstarsza gorlicką pocztówkę,
którą ja prezentuje, pochodzi z 1898 roku (litografia tzw Gruss), a
najstarszą kartą korespondencyjna z kasownikiem Gorlic z 1874 roku. Jak
z tego wynika pierwsza gorlicka karta korespondencyjna z widokiem jest o
ok. 6 lat późniejsza niż np. z Krakowa, ale małe galicyjskie miasteczka
pierwsze karty korespondencyjne miały wydawane od około 1896 roku.
Prezentowane gorlickie widokówki zostały podzielone na 5 okresów ( do I
wojny światowej, lata 1914-1918, okres międzywojenny, pocztówki związane
z przemysłem naftowym i pocztówki czarno-białe wydane po 1945 roku
).Najciekawszy jest okres do 1914 roku, który pokazuje rozwój tego
galicyjskiego miasteczka i początki przemysłu naftowego. Na szczególną
uwagę zasługują tutaj tacy gorliccy wydawcy jak Engelber, Lecker,
Kliengut, Nebenzahl którzy byli bogatymi kupcami żydowskimi, a więc
nawet na tym przykładzie widać że w galicyjskich Gorlicach była duża
przewaga bogatej ludności żydowskiej w rękach której był skupiony
handel. Oni byli pierwszymi wydawcami gorlickich pocztówek. Ciekawi
wydawcy z tego okresu to tez Kółko Rolnicze w Gorlicach i Księgarnia
Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Nauczycieli. Cechą charakterystyczną dla
kartek z tego okresu jest niezwykle starannie dobrana szata graficzna
oraz opisy na awersie i rewersie. Okres I Wojny Światowej i tuż po I
Wojnie to przede wszystkim Wydawca Spiro z Tarnowa, który wydal aż 4
serie pocztówek po 20 szt. ze zniszczeniami wojennymi, Salon Malarzy
Polskich w Krakowie, Wydawnictwo Polonia profesora Adama Wilusza z
Jarosławia, Księgarnia Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Nauczycieli i
wydawcy zagraniczni – przede wszystkim wydawcy niemieccy i austriaccy –
wiązało się to z udziałem żołnierzy z tych Państw w bitwie pod Gorlicami
i zakrojoną na szeroką skalę akcję propagandową mającą na celu
zainteresowanie społeczeństwa monarchii samą bitwa i jej znaczeniem dla
dalszych losów I Wojny Światowej. Kartki pokazują przede wszystkim
zniszczenia i doskonale oddają ponury obraz miasta po przełomowej
bitwie. W okresie międzywojennym do aktywnych wydawców należeli Komitet
obchodu XX lecia bitwy pod Gorlicami, Księgarnia Romana Makowieckiego,
Pani Topolewska , Składnica Kółka Rolniczego, Księgarnia Towarzystwa
Wzajemnej Pomocy Nauczycieli w Gorlicach. Pocztówki wydawane w tym
okresie są na dość przyzwoitym poziomie i oddają wiernie życie miasta w
tamtych czasach. Na ich podstawie można dość dokładnie prześledzić
zmiany architektoniczne miasta. Pocztówki związane z przemysłem naftowym
wydawali tez wymienieni wyżej wydawcy. Uwagę należy poświęcić tez
pocztówkom które prezentują cmentarze wojenne z I Wojny Światowej,
których w okolicach Gorlic było bardzo dużo(ponad 80) – wydawali je
przede wszystkim Austriacy . Również inne miejscowości z okolic Gorlic
takie jak Biecz, Szymbark, Wysowa, Cieżkowice, Grybów, Bobowa, Stróże
mają również swoje bardzo ładne pocztówki które też prezentują piękno
starej Galicji, pokazują ciekawe zabytki architektury, życie miejskie i
wiejskie, a ciekawe wydarzenia pozwalają śledzić zachodzące zmiany.
Gorlickie pocztówki oraz inne pozycje do zbioru zakupuję na różnego
rodzaju giełdach i aukcjach na całym świecie. Widokówki dla lepszej
przejrzystości starałem się poukładać na stronie wydawcami, których
Gorlice posiadały kilkunastu. Zdaje sobie sprawę z tego, że jest to
tylko część widokówek, które udało mi się przez te 11 lata
kolekcjonowania zdobyć- są jeszcze inne, których ja tu nie prezentuje
ale sukcesywnie je uzupełniam, aby ten zbiór poszerzyć i aby prezentacja
starych widokówek Gorlic i okolic była jak najszersza. Stronę chcę
potraktować jako początek do dalszej pracy nad historią gorlickiej
pocztówki. Chętnie nawiążę kontakt z osobami które wzbogacą moja stronę
ciekawymi widokówkami regionu gorlickiego i uzupełnią moją wiedzę na ten
temat . Wszystkie negatywne i pozytywne opinie proszę kierować na mój
adres e-mailowy : slawomirdo@poczta.onet.pl. Wszystkim osobom które
dokonują wpisu do Księgi Gości – Bardzo dziękuję. Na koniec chciałbym
podziękować Panu Jerzemu Zielińskiemu za możliwość prezentowania na
mojej stronie historii pocztówki jego autorstwa.
Sławomir Dziadzio
|